زن در دوران هخامنشی

زن در دوران هخامنشی

مدت زیادی است که میدانیم، در هیچ یک از نگاره های بی شمار تخت جمشید و شوش و پاسارگاد، هیچ زنی به تصویر کشیده نشده است. باستان شناسان حفار در قطعه ای شکسته از یک آجر لعابدار که از بنایی ایرانی در بابل بدست آمده، چهره زنی را میبینند که با رنگ سفید نقاشی شده است. قطعه آجری از شوش، دست سفید مزین به دستبند را نشان میدهد که نیزه ای را حمل میکند. البته این دست نمیتواند از آن زنی باشد. حتی گفته شده که ایرانیها هیچ زنی را نقش نکرده اند. اما ما طبعا باید به اسنادی که به تصادف بدست می آیند، بهاء بدهیم. ظاهرا زن در چارچوبی که برنامه های بزرگ امپراطوری و قدرت فرمانروایی آنرا به نمایش در می آورد، نقشی نداشته است. اما در میان آثار هنری کوچک به نقشهای بی شماری بر میخوریم که به کمک آنها میتوان به تصویر کاملی از ظاهر زنان امپراطوری بزرگ ایران دست یافت.

نخستین موضوعی که بیدرنگ جلب توجه میکند، لباس زنان است که همان لباس چیندار هخامنشی و همان کلاهی است که مردها بر سر دارند. سرپوش کنگره دار بیشتر به چشم میخورد. از آنجا که مردان نیز از زیورآلات و جواهر زیادی استفاده میکردند، از این طریق تشخیص مرد و زن بسیار دشوار میشود. حتی عناصر زینتی مانند بدست گرفتن نیلوفر نیز در تصویر زنان و مردان مشابه است. علاوه بر این معلوم میشود که در سراسر امپراطوری از (مد) واحدی پیروی میشده است. ظاهرا زنان اشراف، چشم به دربار در تخت جمشید داشته اند و میکوشیدند از لباس پربهای درباری تقلید کنند. برای نمونه به نگاره ای از سنگ آهک که از مصر بدست آمده و امروز در موزه بروکلین نگهداری میشود، اشاره میکنیم. این نگاره زنی را با لباس چیندار هخامنشی نشان میدهد. چینهای افقی جلوی لباس و پارچه ای که به (خورد) چینها داده شده و تشکیل قوسهای مکرر را داده است، به وضوح همانی است که در لباس هخامنشی و در نگاره های تخت جمشید میبینیم. این لباس، برش زیبایی دارد و در قسمت پشت، تا زمین آویخته است.

آستینها نیز برشی گشاد و آویخته دارد. دستهای نگاره در جلو به هم گره خورده و گردنبندی چند ردیفه از مروارید، مانند گردنبندی که از پاسارگاد بدست آمده، بر گردن دارد. حلقه های بزرگی زینت بخش گوشها شده و موها را نواری با نقش نیلوفر، نگه داشته است. این نوار، همانی است که اسلحه دارهای شاه در بیستون بر سر دارند. در آرایش مو نیز تقلید از آخرین (مد) نگاره های تخت جمشید را شاهدیم.

همین آرایش در سری که از تخت جمشید بدست آمده، وجود دارد. این سر به تقلید از سنگ لاجورد، لعابی به رنگ آبی دارد. چشمها و ابروها از لعاب شیشه ای و به رنگی دیگر ساخته شده است. این سر میتواند از آن یک زن باشد. همچنین سری از سنگ آهک که در مسجد سلیمان پیدا شده یا سر دیگری از گل پخته از شوش ممکن است مربوط به یک زن باشد.

ادامه دارد

محمد ::: چهارشنبه 88/4/3::: ساعت 6:29 عصر

نظرات دیگران: نظر

لیست کل یادداشت های این وبلاگ