کتیبه بیستون - تخت جمشید

کتیبه بیستون

سنگ نبشته سه زبانه بیستون به نخستین سال فرمانروایی داریوش بزرگ از زبان خود او میپردازد .سالی که داریوش سراسر آن را در جنگ با شاهان دروغزن سپری کرد .پس از کشته شدن بردیا و افتادن حکومت به دست داریوش ، در سراسر امپراطوری هخامنشی، نوزده شورش بزرگ و کوچک اتفاق افتاد .داریوش بزرگ پس از اینکه این شورشها را فرو نشاند تصمیم گرفت که مردم امپراطوریش را در جریان چگونگی به دست گرفتن قدرت و نخستین سال فرمانرواییش قرار دهد.اولین بنای یادبود و بیانیه مهم را در بیستون ، بر سر یک راه کهن به ثبت رساند.راهی پر رفت و آمد که محل کاروانها و نظامیان از بابل و بغداد به سوی کوههای زاگرس و همدان بود و به علت جایگاه ویژه اش که از دیرباز سرزمین خدایان نامیده میشد، شهرت داشت.این نقش برجسته،نگاره داریوش و اسیران در سطحی عمودی به بلندی سه متر و در پهنای پنج و نیم متر قرار دارد.داریوش لباس پارسی بر تن کرده ، ریشی آشوری دارد و افسری کنگره دار بر سر گذاشته است و در سمت چپ مجلس بیستون قرار دارد.اندازه داریوش در مقایسه با اسیران برای نشان دادن شکوه و عظمت این مجلس بزرگتر میباشد.بلندی قامت اسیران 17/1 و بلندی قامت داریوش 72/1 متر میباشد.دو تن از یاران پشت سر او ایستاده اند.داریوش که در دست چپش کمانی دارد ،پای چپ خود را بر سینه نخستین دشمنش گذاشته است.بر فراز سر اسیران ،روبروی داریوش،نگار فروهر قرار دارد و داریوش دست راست خود را به نشانه نیایش اهورامزدا به بالا بلند کرده است.در فضای بالای سر داریوش نبشته ای کوتاه آمده است.متن این نبشته چنین است .1:من داریوش،شاه بزرگ،شاه شاهان،شاه در پارس،شاه کشورها،پسر ویشتاسب،نوه ارشام هخامنشی. 2:داریوش شاه میگوید:پدر من ویشتاسب،پدر ویشتاسب ارشام،پدر ارشام آریامن،پدر آریامن چیش پیش،پدر چیش پیش هخامنش. 3:داریوش شاه میگوید:بدین جهت ما هخامنشی خوانده میشویم که از دیرگاهان اصیل هستیم.از دیرگاهان تخمه ما شاهان بودند. 4:داریوش شاه میگوید:هشت تن از تخمه من شاه بودند.من نهمین هستم.ما نه تن پشت اندر پشت در دو شاخه هستیم.

داریوش در چند مرحله بعدی بیانیه تاریخی خود را که نخستین اثر مکتوب ایرانیان است تکمیل کرد.امروز از سنگ نبشته بیستون چهار متن متن در دست داریم.متن پارسی باستان،متن ایلامی،متن بابلی و متن ترجمه آرامی متن پارسی باستان که ظاهرا بصورت بخشنامه برای آگاهی ساتراپیهای گوناگون به جاهای دور و نزدیک فرستاده شده است و نسخه ای از آن الفانتین مصر به دست باستان شناسان افتاده است و در بابل هم قطعه ای از نگاره بیستون به دست آمده است.در بیستون ،در ستون 4 بند 15 میگوید:تو که پس از این،این نبشته و نگاره را میبینی،مبادا به آنها آسیب بزنی.تا میتوانی آنها را همان گونه که میبینی نگهداری کن.ولی گذر زمان و فرسایشهای ناشی از باران و باد،تمام سنگ نبشته ها را و مخصوصا سنگ نبشته به زبان بابلی را دچار آسیبهای فراوانی کرده است.ولی بیشترین خسارت در همین قرن اخیر اتفاق افتاده است.زمانی که سربازانی که در جنگ جهانی دوم در پایین جاده بیستون گشت زنی میکردند،نگارها و کتیبه با ارزش بیستون را هدف گرفتند و آسیبهای جبران ناپذیری را به این اثر تاریخی وارد کردند.ولی ما باید از داریوش بزرگ سپاسگذاری کنیم بخاطر اینکه بعد از اتمام کار بنای یادبود بیستون فرمان داد که زیر این بنای یادبود را بترشاند و همین عمل باعث شد که تا قرنها دست بشر این اثر با ارزش تاریخی را لمس نکند و از آسیبهای ناشی از خوی زشت انسانها دورنگهداشته شود

محمد ::: دوشنبه 86/12/27::: ساعت 11:34 عصر

نظرات دیگران: نظر

لیست کل یادداشت های این وبلاگ