کتیبه های پارسی باستانی نه تنها خود مهم می باشد، بلکه باعث کشف خط میخی شدند. درسال1618 میلادی بود که سفیر اسپانیا در ایران به نام (گارسیاسیلوافیگاروا)، تخت جمشید را شناسایی کرد، اما (کارستن نیبر) دانمارکی در سال 1770 بود که فهمید در تخت جمشید کتیبه هایی به خط میخی وجود دارد. در همان قرن یک دبیر آلمانی بنام (جورج گروتفند) بود که شروع به کشف رمز خط میخی فارسی باستان کرد و در قرن هجدهم لیست الفبای پارسی باستان را به چاب رساند. اما این خط الفبایی نبود بلکه هجائی بود.
در قرن نوزدهم (هنری کرسویک رالنین) بود که به عنوان مشاور استاندار کردستان، کتیبه بیستون را مشاهده کرد و با خطر بسیار با آویزان کردن خود از کوه بیستون، بیشتر کتیبه را مشاهده و رو نوشتی از آن تهیه کرد. این کار در حدود ده سال به طول انجامید و توانست نامهای شاهنشاهان هخامنشی را در سال 1846 بخواند. از آن زمان،ترجمه کتیبه ها آغاز شد و (رونالرکنت) بود که این کاری که بیش از سه قرن آغاز شده بود به ثمر رساند. (رونالرکنت) در کتابش توانست تصویری کلی و خوب از دستور زبان، لغت نامه و کتیبه ها دهد و تا دهه پیش این کتاب اصلی بود برای فراگیری پارسی باستان و از آن استفاده میشد و هنوز مفید میباشد.
در ده گذشته کتیبه های هخامنشی دوباره مد نظر دقیق ایرانشناسان قرار گرفته و دو نفر کتیبه های هخامنشی رادوباره ترجمه کرده اند. اول باید از مهمترین دانشمند رشته پارسی باستان یعنی (رودیگراشمیت) یاد کرد. در سال 1991 اوکتاب بیستون داریوش را در یک جلد به چاپ رساند که شامل مقدمه مهم، یک کتابنامه کامل و آوانویسی نوینی وترجمه و عکس کتیبه بود. کتاب دیگر نوشته (پییر لکوک)، دانشمند فرانسوی است که نام کتابش کتیبه های پارسی هخامنشی است. او در یک کتاب، آنچه لازم برای شناخت زبان، خط، تاریخ پارسی باستان و بیش را عنوان کرد. در قسمت اول کتاب دو نقشه خوب که یکی نشان دهنده ساتراپی های هخامنشی میباشد. سپس شجره نامه خاندان را نشان داده. فصل اول کتاب درباره تاریخ کشف مرموز خط میخی میباشد. فصل دوم درباره آریایی ها در ایران میباشد. فصل سوم درباره دوره هخامنشی میباشد. فصل چهارم به خط میخی پارسی باستان اختصاص داده شده است و فصل پنجم به نام کوروش در بابل و قصر پاسارگاد میباشد. فصل ششم درباره داریوش و کتیبه بیستون است. فصل هفتم درباره داریوش و قصر پرسپولیس میباشد. فصل هشتم درباره قصر شوشی، فصل نهم درباره آرامگاه نقش رستم و فصل دهم درباره همدان و کانال سوئز است و فصل یازدهم شهروندان شاهنشاهی است. فصل دوازدهم درباره مذهب در دوره هخامنشی و فصل سیزدهم درباره نهادهای هخامنشی است. قسمت دوم کتاب ترجمه کتیبه های پارسی باستان است.
کتاب ( پییر لکوک) برای تاریخ دانان بسیار مفید و کامل است ولی چون دارای آوانویسی نیست به کاملی کتاب (رودیگر اشمیت) نیست. کار هر دو دانشمند تحسین آمیز است .
زاد روز زرتشت خجسته باد
خداحافظ
عکسهای شهر تاریخی استخر
شهر باستانی استخر
سنگهای تخت جمشید
نام و نسبت زمانی ماههای سال در تقویمهای مختلف
واژه پارسه، تخت جمشید و پرسپولیس
امپراطوری هخامنشی
کتابخانه تخت جمشید
کوروش بزرگ
فونت خط میخی
پادشاهان هخامنشی
تخت جمشید،معجزه هنر پارسیان
[عناوین آرشیوشده]