کاربرد بنای تخت جمشید

کاربرد بنای تخت جمشید

تخت جمشید در دل استان فارس، یعنی میهن هخامنشیان، بنا شده است. داریوش بزرگ در حدود 518 ق.م صخره بزرگی را در حدود شمال غرب کوه مهر، برگزید تا کوشک شاهانه ای بر روی آن بنا نهد. وی و پسرش خشایار شاه و پسر زاده اش اردشیر یکم ، بناهای باشکوه تخت جمشید را در آنجا بنا کردند. بر این نکته باید تاکید کرد که هدف داریوش بزرگ از ساختن این کوشک در سرزمین فارس، ساختن یک پایتخت اداری و سیاسی نبوده، زیرا که این مکان از مرکز دولت دور بوده، بلکه میخواسته است مرکزی برای تشریفات ایرانی درست کند. (ارنست هرتسفلد) که در سالهای 1930 در تخت جمشید حفاری میکرد، گفته است: چنان مینماید که تخت جمشید جایی بوده است که به علت های تاریخی و علایقی ریشه دار در زادگاه دودمان هخامنشی ساخته شده و نگهبانی گشته و تنها در مواقع برگزاری مراسم وتشریفاتی خاص از آن استفاده میشده است.

بسیاری از محققان معتقدند که تخت جمشید تنها برای برگزاری جشن نوروز، که هم عیدی شاهی و جشنی دینی و هم آیینی ملی بود، به کار میرفت. (استاد لنتس) استدلال کرده است که داریوش بزرگ جایگاه و جهان این کوشک شاهانه را بر طبق محاسبات نجومی ساخته است و محور تابش خورشید به هنگام دمیدن، در روزهای معینی از سال با محورهای عرضی و طولی تخت جمشید رابطه می یابد. از سوی دیگر (کارل نیلندر)، معتقد است که شواهدی برای برگزاری جشن نوروز در تخت جمشید در دست نیست و (پیتر کالیمر) نقوش تخت جمشید و متون یونانی را مقایسه کرده و به همان نتیجه رسیده است. عده ای هم با توجه به اسناد دیوانی و کاربرد برخی از بناها و وسعت کاخها و هزینه گزافی که بر سر ساخت آنها بکار رفته است، تخت جمشید را مرکزی سیاسی و اداری و بازرگانی میدانند که تناسبی با آیین های مذهبی نداشته است. اما حقیقت آن است که اسناد دیوانی، هزینه های کارگری و سازندگی و نقش تراشی و نیز رفت و آمدهای پیک ها وماموران دولتی در تخت جمشید همه به زمانی تعلق دارند که داریوش بزرگ و خشایار شاه و اردشیر آنجا را بنا می کرده اند، یعنی فعالیت ساختمانی در آنجا زیاد بوده است.

وجود جشن نوروز در زمان هخامنشی هم از شواهدی ثابت میشود. مثلا وجود جشن مهرگان، زیرا که در نوروز درست آغاز سال و در مهرگان، درست میانه سال را جشن میگرفتند، اینجا تقویم اوستایی که شامل جشن ها و از جمله نوروز میبوده، در دوره هخامنشی و نیز وجود دعای مخصوص زرتشتی بسیار کهن برای نوروز، که با اعتقادات هخامنشیان پیوند ناگسستنی دارد. از سوی دیگر در زمان ساسانی نیز با آنکه شهر استخر-جانشین پارسه- محل اصلی ساسانیان و جایگاه مذهبی و برگزاری آیین های دولتی مثل تاجگذاری بود، هیچ گونه مرکزیت سیاسی نداشت. با این دلایل، ما هنوز نظریه آیینی بودن تخت جمشید را مرجح میدانیم. پس جشن عید نوروز در تخت جمشید یا همان شهر پارسه، همه ساله برگزار میشده است.

محمد ::: شنبه 87/8/25::: ساعت 11:58 عصر

نظرات دیگران: نظر

لیست کل یادداشت های این وبلاگ